Dlaczego odpady z tworzyw sztucznych zagrażają środowisku?

O problematycznych odpadach z tworzyw sztucznych mówi się od lat. Możemy zobaczyć je dosłownie wszędzie: w lasach, w oceanach, znaleziono je nawet na Mount Evereście. Większość z nas myśli, że stanowią one problem tylko dlatego, ponieważ rozkładają się przez bardzo długi czas, a w niedalekiej przyszłości po prostu zakopiemy się w górze plastiku. Skala problemu jest jednak o wiele większa.

Śmieci w oceanach

Naukowcy policzyli, że co minutę do oceanów trafia ciężarówka śmieci. W oceanach na całym świecie powstały już całe wyspy ze śmieci, w tym część o rozmiarze zbliżonym do powierzchni Francji. Śmieci pływające w wodzie są zabójstwem dla żyjącej tam fauny i flory. Ryzyko chorób raf koralowych wzrasta z 4% do 89% po kontakcie z plastikiem. Plastikowe śmieci nie tylko przenoszą różnego rodzaju choroby, śmiertelne dla roślin i zwierząt – części z nich przez zwierzęta jest po prostu zjadanych. Żółwie morskie mylą plastikowe torebki z meduzami, którymi się żywią, a ptaki zjadają plastikowe nakrętki, myśląc, że to ryby. Ryby z kolei często wybierają plastikowe drobiny zamiast planktonu. Część zwierząt zaplątuje się w śmieci z tworzywa i umiera w męczarniach. Góry śmieci oblegają plaże, na których rozmnażają się foki. Do 2050 roku, jeśli nic się nie zmieni, w oceanach będzie więcej plastiku, niż ryb. Zanieczyszczenie oceanów ma bezpośredni wpływ na ludzi. Gatunki wymierają, rybołówstwo staje się coraz mniej efektywne. Mikrocząstki plastiku, które zjadają ryby i inne morskie stworzenia pozostają w ich organizmach. Jedząc ryby czy owoce morza – również i my zjadamy plastik. A ten sieje w żywym organizmie prawdziwe spustoszenie i doprowadza do wielu chorób.

Co możemy zrobić?

Coraz więcej państw wprowadza przepisy zmuszające swoich obywateli do sortowania śmieci, z roku na rok coraz bardziej rozwija się też recykling tworzyw sztucznych. Duże firmy stają się produkować opakowania, które całkowicie da się poddać recyklingowi, problemem jest jednak to, że niewiele z tych opakowań po zużyciu trafia tam, gdzie powinno. Kluczowe jest więc to, by każdy z nas przykładał ogromną wagę do segregacji śmieci i odpady z tworzyw sztucznych przekazywał tam, gdzie otrzymają one drugie życie. Warto nieustannie edukować dzieci (ale i dorosłych), co dzieje się z plastikową torbą pozostawioną w lesie, czy plastikową butelką pozostawioną na plaży. O ile to możliwe, powinniśmy się też starać ograniczać używanie plastiku, np. brać na zakupy torby wielorazowego użytku.

Zanieczyszczenie gleby

Odpady z tworzyw sztucznych nie tylko zagrażają oceanom, ale również glebie. Plastikowe śmieci, które nie są odpowiednio utylizowane, mogą trafić na składowiska odpadów, gdzie przez lata uwalniają toksyczne substancje do gleby. Zanieczyszczona gleba wpływa negatywnie na rośliny, które w takim środowisku rosną słabiej i są mniej odporne na choroby. W efekcie, zanieczyszczenie gleby może prowadzić do spadku plonów oraz jakości upraw. Ponadto toksyczne substancje mogą przedostawać się do wód gruntowych, zagrażając tym samym ekosystemom wodnym oraz źródłom wody pitnej.

Wpływ na klimat

Produkcja tworzyw sztucznych oraz ich utylizacja również wpływają na zmiany klimatyczne. Wytwarzanie plastiku wymaga dużych ilości energii, co przyczynia się do emisji gazów cieplarnianych, takich jak dwutlenek węgla. Ponadto niektóre metody utylizacji plastiku, takie jak spalanie, także generują emisje gazów cieplarnianych. Dlatego ograniczenie produkcji i zużycia tworzyw sztucznych może przyczynić się do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych i spowolnienia zmian klimatycznych.

Mikroplastik w łańcuchu pokarmowym

Mikroplastik, czyli drobne cząsteczki plastiku o wielkości poniżej 5 mm, stanowi kolejne zagrożenie dla środowiska. Mikroplastik powstaje w wyniku rozpadu większych fragmentów plastiku oraz z użycia mikroskopijnych kulek plastikowych w niektórych produktach, takich jak kosmetyki czy środki czystości. Mikroplastik może przedostać się do gleby oraz wód powierzchniowych, gdzie jest spożywany przez organizmy żyjące w tych środowiskach. W ten sposób mikroplastik może przenikać przez kolejne poziomy łańcucha pokarmowego, ostatecznie docierając także do ludzi.

Odpowiedzialność producentów

Ważnym aspektem walki z problemem odpadów z tworzyw sztucznych jest również odpowiedzialność producentów za wprowadzanie na rynek opakowań i produktów plastikowych. Coraz częściej wprowadza się przepisy nakładające na producentów obowiązek dbania o odpowiednią utylizację ich produktów oraz opakowań. Wprowadzenie systemów kaucji za opakowania czy ograniczenie jednorazowych plastikowych przedmiotów to tylko niektóre z działań, które mogą przyczynić się do zmniejszenia ilości plastikowych odpadów w środowisku.